Heilige Martinus kerk Rucphen
Bouwjaar: 1930
Architect: Berben
Eerste steen gelegd door de toenmalige bouwpastoor Jos van Gastel. De kerk werd ingezegend op 18 juli 1933.
Berben ontwierp een kerkgebouw zonder zuilen. De kerk heeft daarom een ingewikkelde en monumentale kapconstructie. Door deze constructie hebben alle bezoekers een goed zicht op het priesterkoor.
Van Lodewijkskerk naar de heilige Martinus kerk
In 1809 werd de zogenaamde Lodewijkskerk gebouwd door pastoor J. Dam. De kerk werd zo genoemd omdat koning Lodewijk subsidie verstrekte voor de bouw van katholieke kerken in het toen nog ‘protestante’Nederland. Het was een fraai kerkje met het interieur in barokstijl.
De Lodewijkskerk werd afgebroken toen in 1933 de huidige St. Martinuskerk was gereed gekomen. De vorige kerk heeft er dus 124 jaren gestaan.
De kerk tijdens en na de 2e wereldoorlog
Het achterschip van de kerk, toren en orgel werden tijdens de oorlog in 1944 verwoest. In het jaar 1947 is men begonnen met het herstel. Net als elders werden de klokken op bevel van de Duitsers tijdens de oorlog gevorderd. Het elevatieklokje had een plaats in het kleine torentje boven het priesterkoor. De plaats waar het hing is vanuit de toren goed te zien. Het klokje moest vanachter het hoogaltaar met een touw geluid worden. In de jaren 50 is een nieuw luidklokje aangebracht. Na enige jaren daar gehangen te hebben is het klokkenstoeltje doorgeroest, wat tot gevolg had dat het klokje met stoeltje en al uit het torentje is gevallen.
Het werd door zijn val beschadigd, maar gelukkig niet onherstelbaar. In het jaar 2006 heeft men het weer een functie gegeven.. Het hangt nu in de kerk zelf en fungeert als aanvangsaanduiding van de vieringen.
De oorspronkelijke toren van de kerk was een vrij hoog bouwwerk en voorzien van een kleine spits. Het uurwerk op die toren was mechanisch, met zware gewichten eronder. Eén keer per week moest dat worden opgewonden.
Jammer genoeg is er na de verwoesting niets van overgebleven. Drie jaren ná het herstel van de verwoeste kerk is in 1950 de nieuwe toren gereed gekomen. Aanvankelijk nog tot een beperkte hoogte en met een schuin afgewerkt dakje, zonder kruis en weerhaan erop.
In het jaar 1960 werd de afbouw gerealiseerd. Bij het optrekken van de toren moesten ook de in 1950 nieuw aangebrachte luidklokken hoger in de toren geplaatst worden.
De elektrische uurwerken met moederklok, gevoed door zwakstroom, moesten ingeruild worden tegen nieuwe, storingvrije, met krachtstroom gevoede uurwerken.
Klokken
Op een hoogte van 20 meter hangen 3 klokken in de toren: volgens kerkelijk gebruik heeft iedere klok bij het gieten een tekst meegekregen.
De teksten (in het Latijn) luiden vertaald:
Op klok 1 (410 kg):
Stem, klok Maria, Ik roep de levenden, Ik beween met eerbied de doden, Ik meld de heilige diensten aan het volk. 1950
Op klok 2 (290 kg):
Henricus, opdat je kunt luiden, heeft de toneelvereniging “Levensspiegel” met voorstellingen het geld in onze parochie bijeengebracht. 1950.
Op klok 3 (205kg):
Martinus, laat het rijke geloofsleven van u doorklinken over Rucphen, uw parochie. 1950.
Het orgel van de St. Martinuskerk
Tijdens de restauratie van de kerk in 2017 werd het huidige orgel geplaatst. Dit orgel stond voorheen in de kerk van Sprundel, maar werd daar overcompleet door de omvorming van kerk naar dorpscentrum.
In dit orgel werden diverse registers en pijpen uit het oorspronkelijke orgel (gebouwd door orgelbouwer J.H. Vermeulen te Alkmaar) van de Martinuskerk ingebouwd. De kast en overige pijpen staan “ter versiering” op de zangzolder achter in de kerk.
Mariakapel
De huidige Mariakapel, achter in de kerk, was oorspronkelijk een kapel toegewijd aan de H. Blasius. In maart 1952 besloot het kerkbestuur de vrijkomende ruimte in te richten voor een bidplaats ter ere van Maria Goretti. Op het altaartje staat een icoon van Onze Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand.
Sinds 2006 doet deze ruimte tevens dienst als mortuarium, waarin afscheid kan worden genomen van een dierbare.
Martinus, patroon van onze kerk
Boven het rechter zijaltaar op het priesterkoor is, boven het altaar van het H.Hart, het schilderij te zien van de H. Martinus, patroon van deze kerk.
Zijn feestdag is op 11 november. Hoe oud het schilderij is, is niet bekend. Archiefgegevens wijzen erop dat het aan het eind van de 17e eeuw is geschilderd. De schilder ervan is eveneens onbekend. In de vorige Lodewijkskerk had het schilderij een plaats achter het hoogaltaar. De schildering is met olieverf aangebracht op linnen.
